"क्रौंचवध"

वि. स. खांडेकर (विष्णू सखाराम खांडेकर) मराठी साहित्याचे एक अजरामर नाव आहे. त्यांचा जन्म १९ जानेवारी १८९८ रोजी सांगली जिल्ह्यातील शिरगाव येथे झाला. खांडेकर हे मराठीतील एक ख्यातनाम लेखक, कादंबरीकार, कथालेखक, नाटककार आणि समीक्षक होते. त्यांच्या लेखनात मानवी जीवनाचे सूक्ष्म निरीक्षण, सामाजिक मूल्यांचे प्रतिबिंब आणि सामाजिक संघर्षाचा आणि समस्यांचे परखड चित्रण आढळते. कादंबरी, कथा, लघुकथा, निबंध, नाटक, समीक्षा अशा विविध साहित्य प्रकारांत त्यांनी लेखन केले. त्यांच्या “ययाति”: या कादंबरीला १९७४ मध्ये ज्ञानपीठ पुरस्कार मिळाला. “अमृतवेल”, “काचच्या बांगड्या”, “दोन ध्रुव”, “उल्का”, “धग”, “कोंचवध” यांसारख्या कादंबऱ्याही खूप गाजल्या.
“कोंचवध” ही त्यांची एक प्रभावी आणि विचारप्रवर्तक कादंबरी आहे, “कोंचवध” या कादंबरीत त्यांनी मानवी आयुष्यातील आदर्शांचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे. ही कादंबरी मानवी जीवनातील संघर्ष, सामाजिक विषमता, आणि नैतिक मूल्यांची परीक्षा यावर प्रकाश टाकते.
वि. स. खांडेकर यांचे लिखाण नेहमीच आदर्शवादी विचारांवर आधारित असते. “कोंचवध” या कादंबरीत त्यांनी मानवी आयुष्यातील आदर्शांचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे. या कथेतील मुख्य पात्र दिनकर हे सामाजिक विषमता, उच्च-नीचतेची भावना, वर्गभेद, आणि त्यातून निर्माण होणाऱ्या अन्यायाच्या विरोधामध्ये संघर्ष करीत आहे. लेखकाने सुलूच्या मनातील विविध भावनांचे, विचारांचे आणि स्वभावाचे सूक्ष्म चित्रण केले आहे.
कोंच म्हणजे छोटेसे डंख करणारे कीटक, जे त्रास देतात पण थेट जीवघेणे नसतात. “कोंचवध” या शीर्षकाने लेखकाने अशा समाजातील उथळ, परंतु त्रासदायक गोष्टींचा नाश करण्याचा संदेश दिला आहे.
वि. स. खांडेकरांची भाषा प्रवाही, साधी पण प्रभावी आहे. त्यांची लेखनशैली वाचकाला सहजपणे कथेच्या आत ओढते. संवाद साधे असले तरी ती पात्रांच्या मनोवस्थेचा खोलवर अर्थ उलगडून दाखवतात.
“कोंचवध” ही वि. स. खांडेकर यांची एक उत्कृष्ट आणि वाचनीय कादंबरी आहे. ती वाचकांना नवा दृष्टिकोन देते आणि समाजातील विसंगतींविरुद्ध आवाज उठवण्याची प्रेरणा देते. खांडेकरांच्या साहित्यातील ही रचना त्यांच्या विचारसरणीचे सुंदर प्रतिबिंब आहे.
“कोंचवध” हे पुस्तक वाचनासाठी नक्कीच योग्य आहे, विशेषतः त्यांना ज्यांना सामाजिक विषमता, उच्च-नीचतेची भावना, वर्गभेद, आणि त्यातून निर्माण होणाऱ्या अन्यायाचा अभ्यास करण्याची आवड आहे.
“कोंचवध” वाचकाला समाजातील समस्या ओळखण्यास प्रवृत्त करते आणि त्यावर विचारमंथन करण्यास भाग पाडते. हे पुस्तक एक प्रकारे वाचकाच्या विवेकाला जागृत करण्याचे काम करते. समाजाविषयी जाणून घेऊ इच्छिणाऱ्या प्रत्येकाने हे पुस्तक नक्की वाचावे.