श्यामची आई

सुरज योगेश येवला, तृतीय वर्ष, संगणक अभियांत्रिकी विभाग, के. के. वाघ अभियांत्रिकी शिक्षण व संशोधन संस्था, नाशिक.

“आई म्हणजे देवाचा एक अवतार, आणि ‘श्यामची आई’ हे त्याचे प्रतीक आहे.”

श्यामची आई हे साने गुरुजींचे आत्मचरित्र आहे. लहानपणी प्रेमाने “श्याम” असे संबोधले जाणारे साने गुरुजी, रात्रीच्या बैठकीत मुलांच्या गटाला त्यांच्या बालपणीच्या आठवणी सांगत असतात. या पुस्तकात आईच्या सकारात्मक आणि आदर्श व्यक्तिमत्त्वाचे सुंदर वर्णन करण्यात आले आहे. म्हणूनच पुस्तकाला ‘श्यामची आई’ असे शीर्षक देण्यात आले आहे.

श्यामची आई हा प्रेम, त्याग आणि संस्कारांचा अमर ग्रंथ आहे.

कथेचा केंद्रबिंदू म्हणजे श्याम आणि त्याची आई. श्यामच्या आईने आपल्या मुलावर केलेले संस्कार, तिचा त्याग, आणि निस्वार्थ प्रेम हे पुस्तकाचे सार आहे. श्यामची आई आपल्या प्रत्येक कृतीतून श्यामला शिकवत राहते – साधेपणा, नीतिमत्ता, आणि सद्गुणांची महत्ता. ती केवळ आई नाही, तर एक आदर्श गुरू आहे, जी आपल्या मुलाच्या भावी आयुष्याचा पाया रचते.

गुरुजींच्या लेखनशैलीचे मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांची साधी, परंतु प्रभावी भाषा. वाचताना शब्द जसे एका माळेत गुंफले गेले आहेत तसेच भावनाही एकसंध अनुभवासारख्या वाटतात.

या कादंबरीतून साने गुरुजींनी भारतीय स्त्रीची प्रतिमा उभी केली आहे जी आपल्या कुटुंबासाठी स्वतःला झोकून देते. श्यामची आई केवळ एक पात्र नाही, तर ती प्रत्येक वाचकाच्या हृदयाशी जुळणारी भावना आहे. पुस्तक वाचताना असे वाटते की श्याम आणि त्याची आई आपल्या आजूबाजूलाच आहेत.

श्री साने गुरुजी लिखित ‘श्यामची आई’ हा ग्रंथ वाचताना प्रत्येक पानावर जीवनाच्या मुलभूत मूल्यांचा ठेवा अनुभवायला मिळतो. ही केवळ कादंबरी नसून ती एका सजीव अनुभवाची गाथा आहे, जिथे प्रेम, त्याग, आणि मातृत्वाची महती आपल्याला अंतःकरणाला भिडते.

शेवटच्या प्रकरणात श्यामच्या आईचा मृत्यू वाचताना डोळ्यांतून अश्रू येतात. त्या प्रसंगातून साने गुरुजींनी मातृत्वाच्या त्यागाचा अनमोल अर्थ सांगितला आहे.

श्यामची आई’ हे पुस्तक वाचणे म्हणजे एका दिव्य अनुभवाला सामोरे जाणे आहे. ही कादंबरी केवळ वाचनसुख देत नाही, तर आपल्याला आत्मचिंतन करण्यास भाग पाडते.