पश्चिमात्य तत्त्वज्ञानाची कहाणी

पश्चिमात्य तत्त्वज्ञानाची कहाणी
विल ड्युरँट यांचा सुप्रसिद्ध ग्रंथ ‘The Story of Philosophy’ च्या अनुवादाच्या रूपात ‘पाश्चिमात्य तत्त्वज्ञानाची कहाणी’ हे पुस्तक पाश्चिमात्य तत्त्वज्ञानाचा परिचय करून देते. तत्त्वज्ञ, त्यांच्या सिद्धांतांचा परिचय आणि त्यांचे समाजावर झालेले परिणाम स्पष्ट करणे, हा या पुस्तकाचा मुख्य उद्देश आहे.
तत्त्वज्ञानाची जडणघडण, त्याचे वेगवेगळे टप्पे आणि तत्त्वज्ञांच्या जीवन कार्यावर प्रकाश टाकण्याचा हा प्रयत्न आहे.
पुस्तकात प्रमुख पाश्चिमात्य तत्त्वज्ञांचे विचार आणि त्यांच्या संकल्पना यांचे स्पष्टीकरण दिलेले आहे. पुस्तकात प्लेटो, ॲरिस्टॉटल, फ्रान्सिस बेकन, व्हॉल्टेअर, इमॅन्युअल कांट, हर्बर्ट स्पेन्सर यांसारख्या विचारवंतांच्या सिद्धांतावर सविस्तर चर्चा केली आहे. समाजशास्त्र, नैतिकता, तर्कशास्त्र आणि आधुनिक तत्त्वज्ञानावर याचा मोठा प्रभाव आहे.
साने गुरुजी यांच्या अनुवादामुळे पुस्तक सहज समजणाऱ्या भाषेत आले आहे. मूळ इंग्रजी मजकुराचा अर्थ स्पष्ट राहून मराठीत ओघवत्या भाषेत लेखन झालेले आहे. जरी काही संकल्पना गुंतागुंतीच्या असल्या, तरीही त्या समजावून सांगण्याचा प्रयत्न यशस्वीपणे केलेला आहे.
या पुस्तकामध्ये तत्त्वज्ञानाचा परिचय सुटसुटीत आणि रंजक शैलीत करून दिला आहे.तत्त्वज्ञांचे व्यिक्तमत्त्व, जीवन आणि समाजावर प्रभाव याबाबत थोडक्यात माहिती मिळते.अगदी तत्त्वज्ञानाचे प्राथमिक ज्ञान नसलेल्या वाचकांसाठीही हे उपयुक्त आहे. पुस्तकातील अनुवाद अत्यंत सहज असून, तत्त्वज्ञानाच्या जडत्वातून वाचकांची सुटका होते.
मराठीत सहज आणि सोप्या शब्दांत तत्त्वज्ञान समजावण्याचा प्रयत्न केला आहे.तत्त्वज्ञांच्या जीवनाबाबतचे रोचक संदर्भ आणि कथांमुळे पुस्तक वाचनीय बनते. नवशिक्या आणि अभ्यासू वाचकांसाठी एक प्रवेशद्वार ठरणारे हे पुस्तक आहे.
परंतु काही वेळा संकल्पना अधिक तपशीलात नसून थोडक्यात दिलेल्या आहेत.तत्त्वज्ञानाच्या प्रगत अभ्यासकांसाठी हे पुस्तक कदाचित मूलभूत वाटू शकते.मराठीत तत्त्वज्ञानासंदर्भात आणखी संकल्पनात्मक उदाहरणे दिली असती तर समजणे अधिक सोपे झाले असते.
ज्या वाचकांना पाश्चिमात्य तत्त्वज्ञानाच्या अभ्यासाची सुरुवात करायची आहे त्यांच्यासाठी तसेच विद्यापीठीय शिक्षण घेत असलेल्या विद्यार्थ्यांना प्राथमिक माहिती मिळण्यासाठी हे एक उत्तम पुस्तक आहे. तत्त्वज्ञान, समाजशास्त्र, आणि वैचारिक प्रवाह समजून घेऊ इिच्छणाऱ्या व्यक्तींना हे पुस्तक मार्गदर्शक ठरू शकते.
या पुस्तकाचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे तत्त्वज्ञानासारखा गुंतागुंतीचा विषय अत्यंत सोप्या शब्दांत समजावून सांगण्यात आलेला आहे. साने गुरुजींची भाषा प्रवाही असल्याने वाचकांना वाचनात रस निर्माण होतो.
“पाश्चिमात्य तत्त्वज्ञानाची कहाणी” हे पुस्तक एक उत्कृष्ट तत्त्वज्ञान परिचय आहे. नवशिक्या वाचकांसाठी हे एक उत्तम प्रारंभिक पुस्तक आहे. तत्त्वज्ञानाच्या गूढ संकल्पनांकडे नेणारा हा पहिला टप्पा असून पुढील सखोल वाचनासाठी त्याचा चांगला उपयोग होऊ शकतो.