कर्मयोगी गाडगेबाबा 

पुस्तकाचे नाव: कर्मयोगी गाडगेबाबा

लेखक : मनोज तायडे

Book Reviewed by: बाजारे पूजा ज्ञानेश्वर

वर्ग : T.Y.B.A.

College: GMD Arts, BW Commerce & Science College, Sinnar Dist. Nashik

विदर्भातील अमरावती जिल्ह्यातील दर्यापूर तालुक्यात शेनगाव नावाचे लहानसे खेडे भुलेश्वरी नदीच्या तीरावर वसलेले. वऱ्हाडातील इतर खेड्यांप्रमाणे सर्व सामान्य शेणगावातील परी घराण्यात नागोजी जांभोरकर नावाची गृहस्थ. परटास विदर्भात वस्ती म्हणतात. नागोजीला तीन मुले राणोजी, कराजी आणि जाणोजी. राणोजीला एकच मुलगा झाला त्याचे नाव झिंगराजी ठेवले. जाणोजीला एकही आपत्य झाले नाही. त्याच्याजवळ स्वतःच्या मालकीची थोडी जमीन, चार गुरेढोरे होती. अपत्य नाही याचे दुःख जाणोजीने केले नाही. त्यांनी इंग्रजी वरच पूर्णवत प्रेम केले. बापाच्या आणि काकाच्या लाडात झिंगराजी मोठा झाला. त्याकाळी बालविवाहाची प्रथा दृढ होती त्यामुळे लवकरच शेणगावहून जवळ असलेल्या दापोडी गावच्या हंबीरराव कोळस्करांच्या मुलीसोबत सखुबाई सोबत झिंगराजीचा विवाह झाला.

जाणोजीने मरते मरणाच्या वेळी आपली शेती गुरे-ढोरे आणि घर इंग्रजांच्या नावे करून दिले. काकाच्या मागोमाग झिंगराजाच्या वडिलांनी राणोजींनी देह ठेवला. तरुण वयात झिंगराजीवर फार मोठे जबाबदारी आली.

स्वातंत्र्यापूर्वीच्या काळ, निरक्षरता आणि अंधश्रद्धा यामुळे काळोखलेला, खेड्यापाड्यात काय पण तालुक्यापर्यंत ही शाळा पाहायला नव्हत्या त्यामुळे खेडे म्हणजे विचित्र रूढी-परंपरा, अंधश्रद्धा, देवतांबद्दल विक्षिप्त कल्पना यांचे सागर.

गावात रोगराई आली की कर नवस आणि नवस फेडायला म्हणजे बकरे कोंबडे आधी देणे आलेच.