Essentials Of Integrated Research Methodology

Review By Dr. Giri Narsing, Associate Professor, Baburaoji Gholap College, Sangvi, Pune
डॉ. संतोष वाढवणकर आणि त्यांच्या सहलेखकांनी यांचे इंटीग्रेटेड रिसर्च मेथोडोलॉजीचे मूलतत्त्व हे अर्थशात्रातील संशोधन करणार्या विद्यार्थ्यांसाठी, संशोधकांसाठी संशोधन पद्धतींच्या गुंतागुंतीच्या जगामध्ये मार्गदर्शन करणारे एक सर्वसमावेशक मार्गदर्शक संदर्भ ग्रंथ आहे. हे पुस्तक वाचकांना विविध संशोधन पद्धतींचे एकत्रीकरण करून अधिक व्यापक आणि प्रभावीपणे परिणाम कसे साध्य करता येतील याबद्दल सखोल माहिती देते.
या पुस्तकाचे एक प्रमुख वैशिष्ट्य म्हणजे त्याची स्पष्ट आणि सुलभ लेखनशैली. डॉ. वाढवणकर हे गुंतागुंतीच्या संकल्पनांना सुलभ स्पष्टीकरणात विभागण्याचे कौशल्य दाखवतात, ज्यामुळे सर्व स्तरांवरील वाचकांसाठी ही सामग्री सहज समजण्याजोगी बनते. तुम्ही नवीन संशोधक असाल किंवा अनुभवी, हे पुस्तक तुमच्या संशोधन प्रक्रियेला सुधारण्यासाठी मार्ग दाखवते. पुस्तकात संशोधन पद्धतीच्या मूलभूत पैलूंचे समावेश असलेल्या व्यवस्थित अध्यायांमध्ये विभागले गेले आहे. संशोधन डिझाइनच्या मूलतत्त्वांपासून सुरुवात करून, हे डेटा संकलन पद्धती, सांख्यिकीय विश्लेषण, आणि निकालांचे स्पष्टीकरण यावर प्रगती करते. हे पुस्तक अन्य पुस्तकांपेक्षा वेगळे करते ते म्हणजे एकत्रित संशोधन दृष्टिकोनावर त्याचा भर, ज्यामध्ये गुणात्मक आणि प्रमाणबद्ध क्रिया दोन्ही पद्धतींचे संयोजन असते, ज्यामुळे संशोधन समस्यांचे अधिक आकलन मिळते.
संशोधनात लवचिकतेच्या महत्त्वावर भर देताना दिसतता. ते लिहितता की आजच्या झपाट्याने बदलणाऱ्या आधुनिक जगात, कठीण संशोधन पद्धतींवर अडकून राहिल्यास निष्कर्षांचा आवाका आणि सुसंगतता या मर्यादा येते. अनेक पद्धतींच्या समाकलनाद्वारे, संशोधक अधिक प्रभावीपणे गुंतागुंतीच्या समस्यांचे निराकरण करू शकतात, असे त्यांनी अधोरेखित केले आहे. सिद्धांतांचे व्यावहारिक उपयोग अनेक उदाहरणे आणि केस स्टडीद्वारे त्यांनी संशोधन सोपे केले आहे. वास्तविक जीवनातील परिस्थिती वाचकांना दाखवतात की विविध संदर्भात सिद्धांत कसे लागू करता येतील, ज्यामुळे त्यांना संशोधन करण्यात मदत होते. शिवाय, प्रत्येक प्रकरणात सराव आणि चर्चेचे प्रश्न आहेत, जे वाचकांना शिकलेल्या गोष्टींचा वापर करण्यास आणि साहित्याशी संवाद साधण्यास सोपे जाते.
पुस्तकाचे आणखी एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे संशोधनातील नैतिक विचारांवर त्याचा भर. लेखकाने संशोधकांची नैतिक जबाबदाऱ्या यावर चर्चा करण्यासाठी एक विभाग समर्पित करतात, संशोधन प्रक्रियेच्या सर्व टप्प्यांवर प्रामाणिकपणा आणि पारदर्शकतेचे महत्त्व अधोरेखित करतात. हे संशोधकांना त्यांचे कार्य नैतिक आणि जबाबदारीने पार पाडण्याची आणि त्यांच्या निष्कर्षांची विश्वासार्हता सुनिश्चित करण्याची महत्त्वपूर्ण आठवण देते.