By Sawant Shivaji
पहिल्यांदा ही कादंबरी वाचताना कर्णाच्या जीवनातील संघर्ष आणि त्याच्या स्वाभिमानाची कथा खूपच प्रेरणादायी वाटली. पुस्तक निवडण्याचं मुख्य कारण म्हणजे <span
मृत्युंजय (Mrityunjay) by शिवाजी सावंत (Shivaji Sawant) Book review by Chavan Rajeshwari Umesh SYMHMCT Student MSIHMCT Pune
शिवाजी सावंत यांची मृत्युंजय ही कादंबरी भारतीय साहित्यातील एक उत्कृष्ट साहित्यकृती मानली जाते. महाभारतातील कर्ण या व्यक्तिरेखेवर आधारित ही कादंबरी वाचकांना एक विलक्षण अनुभूती देते. सावंत यांनी कर्णाच्या जीवनाचे विविध पैलू इतक्या प्रभावीपणे मांडले आहेत की वाचक त्यात हरवून जातो.
कादंबरीची सुरुवात कर्णाच्या स्वतःच्या मनोगताने होते. प्रत्येक अध्यायात एक नवा दृष्टिकोन आणि जीवनाचा वेगळा पैलू उलगडतो. कर्णाच्या आयुष्यातील संघर्ष, त्याची स्वाभिमानाची भावना, आणि त्याचं इतरांवर असलेलं निस्सीम प्रेम या गोष्टी वाचकाला भावनिकदृष्ट्या बांधून ठेवतात. लेखकाने कर्णाचा स्वभाव आणि त्याच्या संघर्षशील जीवनाचा मनोवेधक आणि जिवंत चित्रण केलं आहे.
कर्णाची संघर्षगाथा:
कर्ण हा महाभारतातील एक दुय्यम परंतु अत्यंत प्रभावी पात्र आहे. समाजाने त्याला “सूतपुत्र” म्हणून हिणवलं, पण त्याने स्वतःची ओळख कर्तृत्वाने निर्माण केली. त्याच्या आयुष्यातील सगळ्यात मोठं दु:ख म्हणजे जन्मजात लाभलेला पराक्रम असूनही तो कायम अपमानित होत राहिला. परंतु, या सगळ्या प्रतिकूल परिस्थितींना तोंड देत, तो नेहमीच आपल्या निष्ठेला प्राधान्य देतो.
कर्णाच्या जीवनातील सर्वात हृदयस्पर्शी भाग म्हणजे त्याचा अर्जुनाशी झालेला संघर्ष आणि त्याचे कृष्णाशी असलेले संवाद. कर्णाचे वर्तन, त्याच्या निर्णयामागची कारणमीमांसा आणि त्याचा अंतःकरणातील द्वंद्व हे इतक्या प्रभावीपणे मांडले आहे की वाचकांना कर्ण हा खलनायक नसून एक आदर्श नायक वाटतो.
शिवाजी सावंत यांची लेखनशैली:
शिवाजी सावंत यांनी कादंबरीत अत्यंत प्रभावी आणि ओघवती लेखनशैली वापरली आहे. प्रत्येक पात्राचे विचार, भावभावना आणि संवाद इतक्या ताकदीने सादर केले आहेत की कादंबरी वाचताना वाचकाला वाटतं की तो कर्णाच्या आयुष्याचा साक्षीदार आहे. विशेषतः, कर्णाच्या मनोगतातील भाषा ही त्याच्या संघर्षशीलतेला साजेशी आहे.
मृत्युंजयचे वैशिष्ट्य:
मृत्युंजय कादंबरीची रचना अनेक दृष्टीकोनातून केलेली आहे. कर्णाच्या आयुष्यातील महत्त्वाच्या प्रसंगांना विविध पात्रांच्या दृष्टीने मांडल्याने वाचकांना एक व्यापक दृष्टिकोन मिळतो. कर्णाशिवाय दुर्योधन, कुंती, कृष्ण, आणि अन्य पात्रांचं मनोगत या कादंबरीत समाविष्ट आहे, जे कथेला अधिक सखोल आणि अर्थपूर्ण बनवतं.
भावनिक परिणाम:
ही कादंबरी वाचताना वाचकाला स्वतःचा आत्मपरीक्षण करण्याची संधी मिळते. कर्णाच्या संघर्षातून आपल्याला आयुष्यातील कठोर सत्य जाणवतात. ही कादंबरी वाचल्यानंतर वाचक कर्णाच्या दुःखाला आपलं मानू लागतो.
संदेश:
मृत्युंजय केवळ कर्णाच्या जीवनावर आधारित कादंबरी नसून, ती संघर्ष, निष्ठा, आणि आत्मसन्मान यांचा जीवनाचा धडा शिकवते. ही कादंबरी आपल्याला आयुष्यातील आव्हानांना सामोरं जाण्याची प्रेरणा देते.
सारांश:
शिवाजी सावंत यांची मृत्युंजय ही कादंबरी केवळ एक कथा नाही, तर ती एक महाकाव्य आहे जी कर्णाच्या जीवनाचा आत्मसन्मानाने भरलेला प्रवास सांगते. कर्णाच्या जीवनातील संघर्ष, त्याची मैत्री, त्याचं धैर्य, आणि त्याचं बलिदान याची प्रेरणादायी कथा प्रत्येकाने वाचायलाच हवी.
अखेरीस, ही कादंबरी महाभारताच्या एका दुर्लक्षित परंतु विलक्षण प्रभावी पात्राला न्याय देणारी आहे. या कादंबरीला पाचही स्टार्स देणं हा केवळ मान नाही, तर तिच्या प्रभावीपणाचा स्वीकार आहे.