"प्रकाशवाटा"

Neha Appa Kadam , (MBAI) SKN Sinhgad School of Business Management Pune
“प्रकाशवाटा” हे डॉक्टर, सामाजिक कार्यकर्ते आणि रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार विजेते डॉ. प्रकाश आमटे यांचे प्रामाणिक आत्मचरित्र आहे.
प्रकाशवाटा’ हे डॉ. प्रकाश आमटे यांनी त्यांच्या हेमलकसाच्या ‘लोकबिरादरी प्रकल्पा’तल्या अनुभवांवर लिहिलेले पुस्तक आहे. डॉ. बाबा आमटेंचे समाजकार्य अविरत पुढे चालू ठेवताना त्यांची दोन मुले डॉ. प्रकाश आणि डॉ. विकास यांनी आपले आयुष्य देखील त्यांच्या या कार्यासाठी वाहिले. अशाच एका कामाची लोकविलक्षण कहाणी म्हणजे “प्रकाशवाटा”. महाराष्ट्रातील गडचिरोली जिल्ह्यातील भामरागडच्या दुर्गम भागात ‘माडिया-गोंड’ ही कशीबशी लाज झाकावी एवढीच कपडे वापरणारी अतिशय मागासलेली जमात वास्तव्य करून आहे. अंगभर कपडे घातलेला माणूस बघून घाबरून दूरवर जंगलात पळून जाणारे हे आदिवासी भूक, रोगराई, अंधश्रद्धेच्या विळख्यात सापडलेले या कथेतून अनुभवायला मिळतात.
डॉ. प्रकाश आमटे त्याचे बालपण आणि जडणघडणीच्या अनेक प्रसंगांचे वर्णन या पुस्तकात आहे. हे पुस्तक म्हणजे खरंतर प्रकाश आमटेंच्या जीवनातील अनेक किस्स्यांचा संग्रहच. यातील काही खळखळून हसवतात, तर काही डोळ्यातून टचकन पाणी आणतात. हे सर्व किस्से एकेमकांमध्ये सुसंबद्धपणे गुंफून आमटेंनी हेमलकसाच्या लोकबिरादरी प्रकल्पाची आणि त्यांच्या जीवनाची गोष्ट सांगितली आहे. त्यांच्या या प्रवासातून शिकण्यासारखे बरेच काही आहे. त्यामुळे हे पुस्तक जरूर वाचावे. अगदीच काही नाही तर अनेक गोष्टींविषयी एक नवा दृष्टिकोन नक्की मिळेल.
ध्येयवेड्या वृत्तीच्या डॉ. बाबा आमटेंनी अशा या दुर्गम भागात प्रकल्प उभारण्याचे ठरवले. वयाच्या साठाव्या वर्षीची बाबांची जिगर पाहून डॉ. प्रकाश यांनी तत्काळ या प्रकल्पाची धुरा सांभाळण्याचा निर्णय घेतला. त्यांच्या या कार्यात त्यांची नुकतेच लग्न करून आलेली पत्नी डॉ. मंदाताई देखील सामील झाल्या. “प्रकाशवाटा” मध्ये मनाला चटका लाऊन जाणारे अनेक प्रसंग आहेत. अत्यंत कठीण परिस्थितीतून, जीवावर बेतणाऱ्या प्रसंगातून मार्ग काढत हेमलकशाला इस्पितळ, शाळा सुरु करणाऱ्या झपाटलेल्या लोकांची ही कहाणी आहे

PRATIBHACOLLEGE OF COMMERCE AND COMPUTER STUDIES, CHINCHWAD , PUNE.
प्रकाशवाटा हे पुस्तक बाबा आमटे यांच्या जीवनात घडलेले आलेल्या अनुभवावर आधारित चरित्रलेखन आहे. बाबा आमटे यांना रस्त्याच्या कडेला पडलेला कुष्ठरोगी दिसला त्याक्षणी त्याची किती , किळस वाटली व नंतर त्यांनी विचार करुन त्या कुष्ठरोग्याला घरी घेऊन आले व त्यावर उपचार केले केले त्यावेळी हा आजार झालेल्यांचं आयुष्य फार भयानक होत पण कुष्ठरोग्यांसाठी काम करायचं असा असा वाडा त्यांनी घेतला आणि आताच ‘आनंदवन’ उभं राहीलं

प्रकल्प उभा राहिल्यावर अदिवासी यांची भाषा येत नव्हती ती भाषा आधी शिकावी लागली लोकांचा विश्वास संपादन करवा लागला त्यामधूनच लोकाना त्यांच्या पायावर उभे राह्याला शिकवण्यासाठी हेमलकसा प्रकल्प उभा राहीला हेमालकास प्रकल्प अभ्यास दरम्यान अनेक जिवावर प्रसंग आले तिथ सर्व हिंस्र प्राणी होते.
प्रकाशवाय ही हेमलकसाची कहानी आहे जीवन समृद्ध करणारे हे पुस्तक मोठे अदिवासीना मुख्य प्रवाहात आणता यावं तसेच त्यांची पिळवणूक थांबावी आणि त्यांना माणूस म्हणून जगण्याची संधी मिळावी यासाठी त्यांनी केलेले प्रयत्न खरोखरच आपल्यालां जगण्याची एक नवी दिशा देते. असे हे प्रकाशवादटा हे पुस्तक प्रत्येकाने वाचावे.