भारतीय संविधानाचीओळख

Book Review : Das Swati Harishchandra, MGV’s Loknete Vyankatrao Hiray Arts Science and Commerce College Panchvati, Nashik.

The book (Introduction to Indian Constitution) appears to focus on providing a concise and comprehensive overview of the Indian Constitution. Written in Marathi, it is likely aimed at students, educators, or individuals interested in understanding the constitutional framework of India. Below is a summarized interpretation of what such a book might cover: Key Features of the Indian Constitution:1. Introduction to the Constitution:
A brief history of the making of the Indian Constitution. The significance of the Constituent Assembly and the drafting process. Influences from other constitutions and unique features of the Indian Constitution. 2.Preamble: Explanation of the Preamble and its ideals, including justice, liberty, equality, and fraternity. The role of the Preamble in setting the goals and aspirations of the Constitution.3. Fundamental Rights and Duties:
Detailed discussion on Fundamental Rights enshrined in Part III of the Constitution. Responsibilities of citizens as listed under Fundamental Duties. The balance between rights and duties in a democratic setup.4. Directive Principles of State Policy (DPSP):Understanding the socio-economic principles guiding state policies. Relationship between DPSPs and Fundamental Rights.5. Structure of Government:
Separation of powers between the Legislature, Executive, and Judiciary. The federal structure of governance with the division of powers between the Union and States. The parliamentary system of governance.6. Judiciary: The role of the Supreme Court and High Courts in upholding the Constitution. Judicial review and its importance in ensuring the supremacy of the Constitution.7. Amendments to the Constitution: Procedures for amending the Constitution as outlined in Article 368.Significant amendments and their impact on Indian democracy.8. Special Provisions and Schedules: Overview of the special provisions for Scheduled Castes, Scheduled Tribes, and other marginalized communities. Understanding the importance of the Schedules, such as the division of powers, allocation of resources, etc.9. Elections and Representation: The electoral process and the functioning of the Election Commission. Provisions related to free and fair elections.10. Emergency Provisions: Detailed explanation of Articles 352, 356, and 360.The scope and misuse of emergency powers. Conclusion: The book likely concludes with an emphasis on the importance of the Indian Constitution as a living document. It highlights its adaptability to changing socio-political dynamics while maintaining its core principles. The Constitution’s role in promoting democracy, equality, and justice would also be reiterated.

Book Review : Mr. Vishwas Sanjay Barhe, Mahatma Gandhi Vidyamandir’s Loknete Vyankatrao Hiray Arts, Science and Commerce College, Panchvati, Nashik 422002
भारतीय संविधान: एक परिचय
डॉ. विजय तुटे यांच्या दृष्टिकोनातून
भारतीय संविधान हे जगातील सर्वात मोठे आणि सर्वात विस्तृत संविधान आहे. यात नागरिकांचे मूलभूत अधिकार, राज्यशासनाची रचना, कायदेमंडळ, कार्यपालिका आणि न्यायपालिका यांची भूमिका स्पष्ट केली आहे. डॉ. विजय तुटे यांनी भारतीय संविधानाच्या विविध पैलूंवर विस्तृतपणे लिहिले आहे आणि त्यांच्या लेखनातून संविधानाची गहन समज मिळते.
संविधानाची प्रमुख वैशिष्ट्ये:
* लोकशाही: भारतीय संविधान लोकशाही मूल्यांवर आधारित आहे. यात सर्व नागरिकांना मतदानाचा अधिकार आहे आणि सरकारची निवड निवडणुकीद्वारे होते.
* गणराज्य: भारत हा एक गणराज्य आहे. याचा अर्थ राष्ट्राध्यक्ष हा निवडून येतो आणि त्याची शक्ती संविधानाद्वारे मर्यादित असते.
* धर्मनिरपेक्षता: संविधान सर्व धर्मांना समान दर्जा देते आणि कोणत्याही एका धर्माचा प्रचार करत नाही.
* समाजवाद: संविधान समाजवादी मूल्यांवर विश्वास ठेवते. याचा अर्थ सरकार सर्व नागरिकांच्या कल्याणाची जबाबदारी घेते.
* गणतंत्र: संविधान प्रत्येक नागरिकाला समान अधिकार देते.
* विविधता: भारताची विविधता लक्षात घेऊन संविधान तयार करण्यात आले आहे.
संविधानाची महत्त्वाची कलमे:
* मूलभूत अधिकार: भाषण स्वातंत्र्य, धर्म स्वातंत्र्य, समानता यांसारखे मूलभूत अधिकार संविधान प्रदान करते.
* राज्य नीती निर्देशक तत्त्वे: समाजवादी समाजाची उभारणी करण्यासाठी राज्य नीती निर्देशक तत्त्वे देण्यात आली आहेत.
* संघीय शासनव्यवस्था: केंद्र आणि राज्य सरकारांमध्ये शक्ती विभाजन करण्यात आले आहे.
डॉ. विजय तुटे यांचे योगदान
डॉ. विजय तुटे यांनी भारतीय संविधानाच्या अभ्यास आणि विश्लेषणात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. त्यांनी संविधानाच्या विविध पैलूंवर लिहिले आहे आणि त्यांच्या लेखनातून संविधानाची गहन समज मिळते.