राजा शिवछत्रपति

Book Review : DHURJAD CHETAN BALU,MGV’s Loknete Vyankatrao Hiray Arts Science and Commerce College Panchvati Nashik
The engaging narrative, thorough research, and inspiring portrayal of Chhatrapati Shivaji Maharaj make it a remarkable read. However, the slightly one-sided glorification and overwhelming historical details for casual readers prevent it from being a perfect 5.
राजा शिवछत्रपती” by Babasaheb Purandare is a masterpiece that provides a vivid portrayal of the life, valor, and legacy of Chhatrapati Shivaji Maharaj. As one of the most celebrated leaders in Indian history, Shivaji Maharaj’s journey from a young visionary to the founder of the Maratha Empire is intricately documented in this book. Babasaheb Purandare’s attention to detail and engaging narrative style make this book an essential read for history enthusiasts and admirers of Shivaji Maharaj.

The book meticulously covers Shivaji Maharaj’s life, starting from his early years under the influence of his mother, Jijabai, and mentor, Dadoji Konddeo. It highlights how these influences shaped his character, instilling the values of courage, justice, and devotion to his people. The narrative emphasizes Shivaji’s keen intellect and innovative military strategies, including guerrilla warfare tactics that allowed him to outsmart larger, more powerful enemies.

Babasaheb Purandare brings to life the daring escapades of Shivaji Maharaj, such as the famous escape from Agra and the capture of forts like Torna and Raigad, which became the cornerstone of the Maratha Empire. His coronation as the Chhatrapati of the Maratha Empire is described in detail, showcasing the grandeur and significance of this historic event.

What sets this book apart is its ability to connect the reader with Shivaji Maharaj’s human side. Beyond his military and administrative achievements, the book delves into his vision of Swarajya (self-rule) and his commitment to creating a kingdom that upheld justice, religious tolerance, and the welfare of its people. The author’s passion for the subject is evident in the depth of research and the richness of the anecdotes shared.

The book’s language is simple yet powerful, making it accessible to readers of all ages. Purandare uses historical references, letters, and folk tales to add authenticity to the narrative. The detailed descriptions of forts, battles, and Shivaji Maharaj’s interactions with his contemporaries create a vivid mental picture of the 17th-century Maratha era.

However, the book does have a few limitations. While it glorifies Shivaji Maharaj, it sometimes overlooks the flaws or challenges faced by him. A more balanced perspective could have added depth to the narrative. Additionally, the detailed historical accounts may feel overwhelming for casual readers who are unfamiliar with the context of 17th-century India.

Overall, “राजा शिवछत्रपती” is a brilliant tribute to one of India’s greatest leaders. It not only narrates the story of a king but also inspires readers with lessons of leadership, resilience, and the power of vision. Babasaheb Purandare’s work is a treasure trove for anyone looking to explore the life of Shivaji Maharaj and the rich history of the Maratha Empire. This book is a must-read for history enthusiasts and admirers of this legendary figure.

ग्रंथ परिक्षण : हिरवे साक्षी शरद,महात्मा गांधी विद्यामंदिर संचालित लोकनेते व्यंकटराव हिरे कला विज्ञान व वाणिज्य महाविदयालय, पंचवटी नाशिक.
राजा शिवछत्रपती हे शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे यांचे मराठीतील छत्रपती शिवाजी महाराजांवरील सर्वात प्रसिद्ध पुस्तक आहे. राजा शिवछत्रपती हे छत्रपती शिवाजी महाराजांवरील सर्वाधिक लोकप्रिय आणि सर्वाधिक विकले जाणारे पुस्तक आहे. हे पुस्तक शिवाजी महाराजांच्या जन्मापूर्वीचा, त्यांचा स्वराज्याचा लढा, त्यांच्या मृत्यूपर्यंतच्या ऐतिहासिक तपशिलांचे उत्कृष्ट वर्णन आहे. सर्व तपशील ऐतिहासिक कागदपत्रांच्या अभ्यासाच्या आधारे दिले आहेत आणि जे वाचल्यानंतर कळू शकेल.

हे पुस्तक असंख्य ऐतिहासिक कागदपत्रांच्या संदर्भासह संकलित केले आहे आणि सर्वांसाठी सोप्या भाषेत आहे. शिवाजी महाराजांची महानता लोकांना कळावी या उद्देशाने लेखकाने शिवाजी महाराजांचे हे चरित्र रेखाटन लिहिले आहे.

प्रत्येक किल्ल्यावरील लढायांचे प्रसंग, शिवाजी महाराजांचे वेगवेगळे आक्रमण इत्यादी त्यांच्या तारखा दिल्या आहेत ज्या वाचताना प्रत्येक पानाचे जिवंत चित्र बनते. या पुस्तकातून आपल्याला शिवाजी महाराजांविषयी सर्व माहिती मिळते.

या पुस्तकात शिवाजी महाराजांच्या व्यक्तिमत्त्वाचा, त्यांच्या संघर्षांचा, नेतृत्वाची गाथा आणि स्वराज्य स्थापनेसाठी केलेल्या कठोर परिश्रमांचा अचूक आणि आकर्षक उल्लेख केलेला आहे. पुरंदरे यांच्या लेखनशैलीमुळे वाचकाला शिवाजी महाराजांच्या जीवनातील प्रत्येक तपशील सोप्या व मनोरंजक पद्धतीने समजतो.

पुस्तकाची सुरूवात शिवाजी महाराजांच्या बालपणापासून होते. त्यांचे जन्म, आई जिजाऊंचे शिक्षण, आणि त्यांच्यातल्या नेतृत्वाच्या गुणांचे प्रारंभिक दर्शन या भागांमध्ये दिले आहेत. शिवाजी महाराजांची शौर्यगाथा, त्यांच्या कर्तृत्वाचे दृष्य प्रस्तुत करतांना लेखकाने त्यांच्या संघर्षांची आणि विजयांची यथार्थ कथा सांगितली आहे. छत्रपती शिवाजी महाराजांमध्ये असलेली असामान्य दूरदृष्टी, युद्ध कौशल्य, तसेच प्रजाप्रेम हे विषय इथे मांडले आहेत.

शिवाजी महाराजांचा चरित्र विचार करतांना पुरंदरे यांनी त्यांचा किल्ला रक्षण, सैन्यवाटचाल, आणि शत्रूंचा पराभव यावर विशेष लक्ष केंद्रित केले आहे. किल्ल्यांचे महत्व, किल्ल्यांचे व्यवस्थापन, तसेच शिवाजी महाराजांचे किल्ल्यांवरील सैन्यप्रमुख, अधिकारी यांच्याशी असलेले संबंध सुसंगतपणे दर्शवले आहेत. तसेच, युद्धकलेतील त्यांच्या दक्षतेचा आणि शौर्याचा उलगडा इथे होत आहे.

राज्याभिषेक, त्यांचे प्रशासनिक निर्णय, विविध राज्यव्यवस्था व निर्माण केलेली ‘स्वराज्य’ यावर देखील पुस्तकातील थोडक्यात चर्चा आहे. शिवाजी महाराज हे एक प्रजाप्रेमी शासक होते, हे पुरंदरे यांनी त्यांच्या राज्यविषयक धोरणांमधून दाखवले आहे. हे पुस्तक एक ऐतिहासिक दस्तऐवज असतानाही, त्यात शिवाजी महाराजांच्या व्यक्तिमत्त्वाचे महान आकाश स्पष्टपणे दिसून येते.

शिवाजी महाराजांच्या चरित्राचे हे पुस्तक केवळ ऐतिहासिक दृष्टिकोनातून महत्वाचे नसून, त्यातील विचार, तत्त्वज्ञान आणि शौर्य आजही प्रासंगिक आहे. ते वाचकांना प्रेरणा देण्याचे काम करते. त्याच्या कार्यातील नेतृत्त्व, शहाणपण आणि धाडस वाचकाला आत्मसात करता येते.

पुरंदरे यांच्या लेखनाची वैशिष्ट्ये म्हणजे त्यांनी शिवाजी महाराजांच्या प्रत्येक निर्णयाची पार्श्वभूमी, त्याची सत्यता, आणि त्या काळातील समाजाची परिस्थिती विस्तृतपणे मांडली आहे. त्यांची लेखनशैली सोपी व आकर्षक आहे, त्यामुळे वाचन अनुभवात खोळंबा येत नाही.

एकूणच, राजा शिवछत्रपती हे पुस्तक छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जीवनावर आधारित एक प्रेरणादायक, ऐतिहासिक कादंबरी आहे. शिवाजी महाराजांच्या शौर्य आणि कार्याचे चित्रण करत, ते वाचकाला नवा दृष्टिकोन देतात आणि त्यांच्याशी संबंधित असलेल्या मूल्यांबद्दल जागरूक करतात. हे पुस्तक प्रत्येक भारतीयासाठी एक प्रेरणास्त्रोत आहे.