“द हॅपिएस्ट मॅन ऑन अर्थ” –पृथ्वीवरील सर्वात आनंदी माणूस..
“द हॅपिएस्ट मॅन ऑन अर्थ” हे एडी जाकू यांचे आत्मचरित्र आहे. दुसऱ्या महायुद्धातील नाझी अत्याचारांमध्ये जगलेल्या एका व्यक्तीच्या अनुभवांचे आणि त्या अनुभवांवर आधारित जीवनाच्या सकारात्मक दृष्टिकोनाचे हे प्रभावी चित्रण आहे. हे पुस्तक केवळ एका व्यक्तीच्या संघर्षाचे आणि त्याच्या जीवनातील चढ-उतारांचे वर्णन नसून, जीवनाविषयी असलेल्या सकारात्मक दृष्टिकोनाची आणि मनोबलाची प्रेरणादायक कहाणी आहे.
एडी जाकू यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य लोकांना आनंदी आणि सकारात्मक जीवन जगण्याची प्रेरणा देण्यास समर्पित केले.
लेखकाची पार्श्वभूमी
एडी जाकू यांचा जन्म १४ एप्रिल १९२० रोजी जर्मनीतील लाइपझिग शहरात झाला. ते एक ज्यू कुटुंबातील सदस्य होते. त्यांचे शिक्षण अभियंता म्हणून झाले होते. परंतु, नाझी जर्मनीत ज्यू लोकांवर होणाऱ्या अत्याचारांमुळे त्यांचे संपूर्ण आयुष्य बदलले. क्रिस्टल नाइट (Kristallnacht) या रात्री त्यांना पहिल्यांदा अटक झाली आणि त्यानंतर त्यांना बुखेनवाल्ड आणि आउश्वित्झ या छळछावण्यांमध्ये ठेवण्यात आले. हे अनुभव अत्यंत भीषण होते. मात्र, या भयावहतेच्या गर्तेतही त्यांनी आपला आशावाद आणि माणुसकीवरील विश्वास टिकवून ठेवला.
पुस्तकाची रचना आणि विषयवस्तू
हे आत्मचरित्र सुलभ आणि प्रभावी शैलीत लिहिलेले आहे. यात लेखकाने त्यांच्या बालपणापासून ते युद्धोत्तर काळातील अनुभवांचे तपशीलवार वर्णन केले आहे. पुस्तकातील प्रत्येक प्रकरण त्यांच्या जीवनातील महत्त्वाच्या टप्प्यांना उजाळा देते.
1. बालपण आणि कुटुंब:
एडी जाकू यांचे बालपण आनंदी होते. त्यांचे कुटुंब शिक्षित आणि संस्कारी होते. त्यांचे वडील अभियंते होते आणि त्यांनी एडीला इंजिनिअरिंगमध्ये करिअर करण्यास प्रोत्साहित केले. परंतु, हिटलरच्या उदयामुळे त्यांच्या आयुष्यात अंधकार पसरला.
2. नाझी अत्याचार आणि छळछावण्या:
क्रिस्टल नाइटच्या रात्री एडी यांना पहिल्यांदा अटक झाली. त्यानंतर बुखेनवाल्ड आणि आउश्वित्झ या छळछावण्यांमध्ये त्यांना अनेक वर्षे राहावे लागले. या काळात त्यांनी अपार दु:ख आणि भीषण परिस्थितीचा सामना केला. पण त्यांनी त्यांच्या ज्ञानाचा उपयोग करून स्वतःला वाचवले. अभियंता म्हणून त्यांचे कौशल्य त्यांना जगण्यासाठी मदत करत होते.
3. माणुसकी आणि मैत्री:
एडी जाकू यांचे आयुष्य संघर्षमय असले तरी त्यांनी कधीही माणुसकीचा विसर पडू दिला नाही. छळछावणीत त्यांनी अनेकांना मदत केली आणि इतरांच्या मदतीनेच स्वतःही वाचले.
त्यांच्या मते, “मित्र हा सर्वात मोठा संपत्ती आहे.” त्यांनी आपल्या जीवनात मैत्रीचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे.
4. युद्धोत्तर काळ आणि नवीन आयुष्य:
दुसऱ्या महायुद्धानंतर एडी जाकू यांनी ऑस्ट्रेलियात नवीन आयुष्य सुरू केले. तेथे त्यांनी कुटुंब स्थापन केले आणि समाजसेवेत सक्रिय सहभाग घेतला. त्यांनी हॉलोकॉस्ट म्युझियममध्ये स्वयंसेवक म्हणून काम केले आणि त्यांच्या कथा लोकांपर्यंत पोहोचवल्या.
5. आशावाद आणि आनंदाचा मंत्र:
लेखकाने संपूर्ण पुस्तकभर ‘आनंद’ आणि ‘आशावाद’ यावर भर दिला आहे. त्यांचे जीवन हेच या गोष्टींचे उत्तम उदाहरण आहे. त्यांनी सांगितले की,
“प्रत्येक दिवस हा एक नवीन संधी असतो आणि आपण त्या संधीचा लाभ घेऊन इतरांना आनंदी ठेवले पाहिजे.”
लेखनशैली आणि प्रभाव
एडी जाकू यांची लेखनशैली अत्यंत सोपी, सरळ आणि हृदयस्पर्शी आहे. त्यांनी त्यांच्या अनुभवांचे वर्णन अत्यंत संवेदनशीलतेने केले आहे. त्यांनी कुठेही द्वेष किंवा राग व्यक्त न करता, माफ करण्याचे आणि पुढे जाण्याचे महत्त्व पटवून दिले आहे. त्यांची कथा वाचताना वाचकाला दुःख, आशा आणि प्रेरणा या सर्व भावना एकत्र अनुभवायला मिळतात.
पुस्तकाची वैशिष्ट्ये
1. प्रेरणादायी जीवनकथा: एडी जाकू यांचे जीवन हे प्रेरणादायी आहे. त्यांनी कठीण परिस्थितीतही आशा आणि आनंद टिकवून ठेवला.
2. माफ करण्याची ताकद: त्यांनी त्यांच्या छळकऱ्यांना माफ केले. यामुळे माणसामध्ये किती मोठी सहनशक्ती असते, हे दिसून येते.
3. सकारात्मक दृष्टिकोन: संपूर्ण पुस्तकात सकारात्मकता आणि माणुसकीवर विश्वास यांचा प्रभाव दिसून येतो.
4. मानवी मूल्यांचा महिमा: मैत्री, कुटुंब, प्रेम आणि माणुसकी यांचे महत्त्व त्यांनी अधोरेखित केले आहे.
“द हॅपिएस्ट मॅन ऑन अर्थ” हे पुस्तक केवळ दुसऱ्या महायुद्धातील इतिहासाचे दस्तावेज नाही, तर ते मानवी सहनशक्ती, आशावाद आणि सकारात्मकतेचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे. एडी जाकू यांच्या कथेतून आपण शिकू शकतो की, कितीही अडचणी आल्या तरीही आपण माणुसकी आणि प्रेम जपले पाहिजे. जीवनातील प्रत्येक क्षणाचा आनंद घ्यावा आणि इतरांना देखील तो आनंद द्यावा.
त्यांचे विचार आणि अनुभव हे आजच्या पिढीला नक्कीच प्रेरणा देणारे आहेत. हे पुस्तक वाचल्यानंतर वाचकाच्या जीवनाकडे पाहण्याच्या दृष्टिकोनात सकारात्मक बदल होतो.
या आत्मचरित्राची एकच शिकवण आहे –
“प्रेम करा, माफ करा आणि आयुष्याचा प्रत्येक क्षण आनंदाने जगा!”
हे पुस्तक वाचकांना केवळ विचार करायला भाग पाडत नाही, तर प्रत्यक्ष कृती करण्याची प्रेरणा देते