Inamdar Shaheen Faiyyaz,Assistant Professor,(shaheen.mulani@mmcc.edu.in)Marathwada Mitra Mandals College of Commerce Pune
“चौघीजणी” हे लुईसा मे अल्कॉट यांच्या “लिटल वुमन” या कादंबरीचे शांता शेळके यांनी केलेले मराठी रूपांतर आहे. शांता शेळके यांच्या लेखणीतून हे पुस्तक अधिकच सजीव आणि मराठमोळं झालं आहे. त्यांनी चार बहिणींच्या जीवनातील संघर्ष, प्रेम आणि आशा यांचा अत्यंत सुंदर आणि संवेदनशील पद्धतीने चित्रण केला आहे.
कथेची पार्श्वभूमी अमेरिकेतील गृहयुद्धाच्या काळातील आहे, जेव्हा मार्च कुटुंब आर्थिक अडचणींमध्ये सापडलेले असते. कुटुंबातील सर्व सदस्यांच्या जीवनावर याचे परिणाम होतात. कादंबरीतील मुख्य पात्रे चार बहिणी आहेत मेग – मोठी बहिण, जी श्रीमंत होण्याचे स्वप्न पाहते आणि कुटुंबाच्या आर्थिक स्थितीला सामोरे जाते. जो- दुसरी बहिण, लेखिका होण्याचे स्वप्न पाहणारी, एक धाडसी आणि स्वतंत्र विचारांची स्त्री. बेथ- कुटुंबातील सर्वात शांत, समर्पित आणि निःस्वार्थी बहिण आहे. तिचं व्यक्तिमत्त्व अत्यंत सौम्य आणि माणुसकीने भरलेलं आहे. तिचं स्वास्थ्य नाजूक आहे, आणि एमी – लहान बहिण, जी उच्चवर्गीय समाजात स्थान मिळवण्याचा प्रयत्न करते आणि कलात्मक स्वप्न बाळगते.
कादंबरीचे मुख्य आकर्षण म्हणजे प्रत्येक पात्राचा व्यक्तिमत्त्वाचा विकास. जरी बहिणींच्या स्वप्नात भिन्नता असली तरी त्यांच्यातील एकता आणि एकमेकांच्या प्रेमाने कथेतील संघर्षांना अनोखा आकार दिला आहे.
“लिटिल वुमन” मध्ये सर्वात मोठा संदेश आहे स्त्रीचे स्वातंत्र्य आणि आत्मविश्वास. जोच्या कथेतील संघर्षांद्वारे आल्कॉट महिला स्वातंत्र्याच्या महत्त्वाची चर्चा करते. जोला एक लेखिका होण्याची स्वप्न आहे, पण तिला समाजाने दिलेल्या परंपरागत स्त्रीच्या भूमिकेशी तडजोड करावी लागते. या कादंबरीतील प्रत्येक पात्र समाजाच्या आशा आणि मर्यादांचा सामना करत त्यांच्या स्वप्नांचा पाठपुरावा करते.
कुटुंबाची मूल्ये आणि त्याग ही या कादंबरीची दुसरी महत्त्वपूर्ण धारा आहे. मार्च कुटुंबातील सर्व सदस्य एकमेकांसाठी बलिदान देतात, विशेषतः कुटुंबाच्या संकटांना तोंड देताना. कुटुंबातील प्रेम आणि समर्पण हे त्यांचे मुख्य सामर्थ्य ठरते.चौघीजणी मध्ये लॉरी आणि त्याचे आजोबा हे पात्र पण महत्त्वपूर्ण भूमिका निभावतात. लॉरी आणि त्याचे आजोबा यांचे संवाद कथेतील विविधतेला पूरक ठरतात, विशेषतः जोच्या स्वतंत्र विचारधारेशी आणि तिच्या स्वप्नांसोबत तडजोड करण्याच्या संघर्षाशी.लॉरी आणि मार्च कुटुंबाचे नाते पण अत्यंत महत्त्वाचे आहे. त्याचा कुटुंबासोबत असलेला स्नेह आणि आदर कथेतील एकतेला महत्त्व देतो. लॉरी केवळ एक मित्र नाही, तर तो मार्च बहिणींना त्यांच्या स्वप्नांच्या मागे धडपडताना आणि आयुष्याच्या कठीण प्रसंगांतून जात असताना एक विश्वासू सहकारी आणि मार्गदर्शक बनतो.
कादंबरीत अनेक अशा घटनांचा समावेश आहे, ज्या वाचकाला हृदयाशी जोडून टाकतात. त्यातील एक महत्त्वाची घटना म्हणजे बेथचा आजार.कादंबरीतील तिच्या मृत्यूची घटना अत्यंत भावनिक आहे. तिच्या मृत्यूच्या क्षणी तिच्या बहिणींच्या मनातील भावना आणि त्यांची हताशता वाचकाच्या ह्रदयाला स्पर्श करतात. एमीच्या त्या निरागसतेने भरलेल्या आणि कुटुंबासाठी बलिदान करणाऱ्या व्यक्तिमत्त्वाची आठवण कायम राहते.
मेगच्या विवाहाची घटना देखील महत्त्वाची आहे. ती जोन ब्रूकसोबत लग्न करण्याचा निर्णय घेत असताना तिच्या मनात असलेल्या प्रेम आणि आर्थिक स्थितीच्या संघर्षांमुळे तिचा अंतर्मनातील द्वंद्व वाचकाला दर्शवतो. यामुळे कुटुंबातील प्रेम आणि त्याग यांचा एक सुंदर चित्रण होते.
एमीच्या विकासाच्या प्रवासाने कथेतील एक महत्त्वपूर्ण टप्पा घेतला आहे. सुरुवातीला केवळ ऐश्वर्य आणि उच्चवर्गीय समाजात स्थान मिळवण्याच्या आशेने ती जणू स्वप्नांच्या मागे धावते, परंतु कुटुंबाच्या प्रेमाने तिच्या व्यक्तिमत्त्वात एक मोठा बदल घडवला जातो. तिची त्यागाची भावना आणि वयाच्या पटीतून तिची समज जागृत होऊन ती कुटुंबातील सदस्यांसाठी आपल्या जीवनाची दिशा बदलते.
एकंदरीत, “चौघीजणी “ ही कुटुंब, प्रेम आणि बलिदान यांचे एक सुंदर आणि गहन चित्रण आहे. शांता शेळके यांच्या लेखणीतून लुईसा मे आल्कॉट यांच्या कथेचे मराठी वाचन नवा रंग घेते. प्रत्येक पात्राच्या संघर्ष, स्वप्न आणि विकासाचा गोड संदेश वाचकांवर दीर्घकालीन प्रभाव सोडतो. कुटुंबाच्या नात्यांतील गोडवा आणि त्यागाला समर्पित ही कथा प्रत्येक वाचकाच्या हृदयात स्थान मिळवते.
