पुस्तक परीक्षण – स्नेहा घाडगे अंतिम वर्ष, बी.एस.सी. बी.एड., अशोका कॉलेज ऑफ एज्युकेशन, नाशिक.
“मृत्युंजय” ही मराठी साहित्यातील एक अमर कादंबरी आहे, जी महाभारतातील सर्वांत गूढ आणि महत्त्वपूर्ण पात्र कर्ण याच्या जीवनावर आधारित आहे. लेखक शिवाजी सावंत यांनी या कादंबरीतून कर्णाच्या संघर्षमय जीवनाचा, त्याच्या वैयक्तिक भावना, आणि त्याच्या मानवी संघर्षांचा सखोल वेध घेतला आहे. ही कादंबरी वाचकांना कर्णाच्या दृष्टिकोनातून महाभारत अनुभवण्याची संधी देते.
पात्र आणि कथानक.मृत्युंजय” ही एक कादंबरी नसून, ती जीवनाचा एक गाढा दर्शन आहे. कर्णाच्या आयुष्याच्या माध्यमातून शिवाजी सावंत यांनी मानवी जीवनातील वेदना, आदर्श, आणि निष्ठेचे दर्शन घडवले आहे. ही कादंबरी वाचकांना अंतर्मुख करते आणि महाभारताचा नवा पैलू उलगडून दाखवते.
“मृत्युंजय” या कादंबरीत कथा कर्णाच्या जीवनावर केंद्रित आहे. तिची रचना सहा मुख्य भागांमध्ये केली आहे, ज्यामध्ये प्रत्येक भाग कर्णाच्या जीवनातील वेगवेगळ्या टप्प्यांचे दर्शन घडवतो:
कर्णाचा आत्मकथन: कर्णाच्या जन्मापासून ते त्याच्या संघर्षमय जीवनाचे वर्णन.
कुंतीचे कथन: कर्णाच्या जन्माच्या मागील कहाणी आणि कुंतीच्या पश्चातापाचा वेध.
दुर्योधनाचे कथन: कर्ण आणि दुर्योधनातील मैत्रीचा अनोखा दृष्टीकोन.
श्रीकृष्णाचे कथन: कर्णाच्या निर्णयांवर श्रीकृष्णाचा प्रभाव आणि संवाद.
पांडवांचे कथन: पांडवांच्या दृष्टिकोनातून कर्णाचे स्थान.
शल्याचे कथन: कर्णाच्या शेवटच्या क्षणांचे सखोल वर्णन.
मुख्य वैशिष्ट्ये
कर्णाचे जीवन आणि त्याचा संघर्ष:
शिवाजी सावंत यांनी कर्णाला एक त्रासदायक नायक म्हणून साकारले आहे. त्याचा संघर्ष, समाजाकडून नाकारले जाणे, आणि त्याची उच्च आदर्शवादिता यामुळे तो प्रत्येक वाचकाच्या हृदयाला भिडतो.
भावनाप्रधान लेखनशैली:
लेखकाची भाषा प्रभावी, सजीव आणि मनाला भिडणारी आहे. महाभारताच्या घटनांना त्यांनी नव्या दृष्टिकोनातून सादर केले आहे.
जातिव्यवस्थेचा प्रश्न:
कर्णाच्या कथेद्वारे लेखकाने समाजातील जातिव्यवस्थेवर आणि मानवी मूल्यांवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे.
मनोवैज्ञानिक गाढा:
कर्णाच्या अंतरंगातील भावनिक संघर्ष, त्याचे निर्णय, आणि त्याच्या जीवनातील दुःख वाचकांना त्याच्या व्यक्तिमत्त्वाच्या गाभ्यापर्यंत घेऊन जातात.
पुस्तकाचा संदेश
“मृत्युंजय” आपल्याला शिकवते की परिस्थिती कितीही कठीण असली, तरी आपले आदर्श आणि आत्मसन्मान टिकवून ठेवता येतो. कर्णाची कथा आपल्याला संघर्ष, त्याग, आणि निष्ठा यांचे महत्त्व समजावते.
